تئوری رنگ:چرخه، درجه بندی و هارمونی رنگ

رنگ بخشی از هنر است که با نور منعکس شده ارتباط دارد. منظور از ” تئوری رنگ ” این است که این تئوری توسط همگان پذیرفته شده است اما قابل اثبات نیست. برای درک و یادگیری بهتر تئوری رنگ ، معمولا آن را به سه دسته ی چرخه ی رنگ ، درجه بندی رنگ ها و هارمونی رنگ ها تقسیم می کنند.

رنگ ضد آب نانو برای مصالح نفوذپذیر

مقایسه

0 out of 5

پتینه کاری و نقاشی روی دیوار و سقف ساختمان

مقایسه

0 out of 5

رنگ ضد امواج الکترومغناطیسی

مقایسه

5.00 out of 5

چرخه رنگ

چرخه ی رنگ نشان می دهد که رنگ ها ی مختلف چطور با هم ارتباط پیدا می کنند. این چرخه اولین بار توسط ایزاک نیوتون توضیح داده شد. او پس از این که طیف رنگی نور خورشید را سنجید ، آن ها را به صورت یک حلقه نشان داد. اگر چرخه رنگ را دنبال کنید دقیقا به همان رنگ هایی می رسید که در طیف رنگی نور خورشید می رسید. چرخه رنگ از سه دسته رنگ های اولیه ، ثانویه و رنگ های دسته ی سوم تشکیل شده است. رنگ های ثانویه میان دو رنگ اصلی که از آن ها ساخته شده اند و رنگ های دسته ی سوم میان رنگ اولیه و رنگ ثانویه که از آن ساخته شده اند قرار می گیرند.

چرخه رنگ

رنگ های اولیه یا اصلی

رنگ های اولیه عبارت اند از : قرمز ، آبی و زرد . به دو دلیل این رنگ ها را رنگ های اولیه می نامیم : اول این که این رنگ ها را نمی توان از رنگ های دیگر به دست آورد  و آن ها فقط از رنگ دانه ها به دست می آیند. دلیل دوم این است که تمامی رنگ های دو دسته ی دیگر را می توان از ترکیب این دسته از رنگ ها به دست آورد.

رنگ های ثانویه یا فرعی

نارنجی ، سبز و بنفش رنگ های فرعی هستند که از ترکیب مقدار مساوی از دو رنگ اصلی به دست می آیند. مانند زرد و آبی که رنگ سبز و یا قرمز و آبی که رنگ بنفش را به دست می دهند.

رنگ های دسته ی سوم

این دسته شامل 6 رنگ می باشد : قرمز- بنفش ، آبی- بنفش ، قرمز- نارنجی ، زرد – نارنجی ، آبی- سبز و زرد – سبز . این رنگ ها از ترکیب مقدار مساوی از یک رنگ اصلی و یک رنگ فرعی حاصل شده اند.( توجه داشته باشید که راه صحیح نام گذاری رنگ های دسته ی سوم این است که نام رنگ اصلی را پیش از رنگ فرعی بگوییم )

درجه بندی رنگ ها

درجه بندی یک رنگ به میزان روشن یا تیره بودن آن بستگی دارد. می توان درجه بندی های مختلف یک رنگ را با ساختن ته رنگ و سایه پیدا کرد. ته رنگ درجه بندی یک رنگ است که از ترکیب کردن آن با رنگ سفید حاصل می شود و سایه درجاتی از رنگ است که از ترکیب کردن آن رنگ با سیاه به دست می آید.

ته رنگ وسايه

هارمونی رنگ ها

راه های مختلفی وجود دارد که می توان رنگ ها را به نحو هوشمندانه ای در کنار هم قرار داد تا جلوه ی بیشتری پیدا کنند . به این نحوه های مختلف چینش رنگ ها در کنار هم ، هارمونی رنگ ها گفته می شود. هارمونی، روش طبیعت برای بیان این موضوع است که دو یا چند چیز مختلف اگر در کنار هم قرار داده شوند ، ایجاد حس می کنند. در واقع هارمونی رنگ ها علم شناخت رنگ هایی است که در کنار هم بهترین کارکرد را دارند. برای این که رنگ ها را در کنار هم قرار دهیم روش هایی وجود دارد که به آن ها خواهیم پرداخت اما قبل از آن باید با یک مفهموم مهم دیگر به نام ” رنگ کلیدی ” آشنا شویم . رنگ کلیدی مهم ترین رنگ طراحی شماست . رنگ کلیدی رنگی در طراحی شماست که نمی توانید آن را تغییر دهید و یا می خواهید توجه مخاطب را به آن جلب کنید. برای مثال اگر شما در حال طراحی چهره ی یک شخص هستید ، رنگ کلیدی طراحی شما ، رنگ پوست شخص می باشد و یا در هنگام طراحی یک محصول ، رنگ محصول ، رنگ کلیدی طراحی شما می باشد .

حالا زمان آن فرا رسیده که انواع مختلف هارمونی رنگ ها را بیاموزیم :

• مونوکروماتیک ( Monochromatic) یا تک رنگ : این طرح تنها شامل یک رنگ و درجات مختلف آن می شود.

هارمونی تک رنگ

• رنگ های مشابه : این طرح شامل رنگ هایی می شود که در چرخه ی رنگ در کنار یک دیگر قرار دارند. برای مثال رنگ های قرمز ، قرمز- بنفش ، بنفش و آبی- بنفش یک طرح از رنگ های مشابه است. به بیان دیگر ، رنگ کلیدی طاحی شما و نزدیک ترین رنگ ها به آن در چرخه ی رنگ . وقتی از رنگ های مشابه استفاده می شود ، اثر دراماتیکی روی ذهن مخاطب گذاشته می شود . در این نوع طراحی رنگ ها معمولا به خوبی با هم جور در می آیند و یک طراحی بی سر و صدا و آرام را رقم می زنند . تماشای این رنگ ها در کنار هم بسیار دلپذیر خواهد بود زیرا این رنگ ها بسیار نزدیک به هم می باشند . گاهی می توان این نوع هارمونی را یک هارمونی تصور کرد که منحصر به یک تون رنگی خاص می شود به همین دلیل اگر طراحی داشتید که در آن اولویت استفاده از یک تون رنگ بود ، این نوع هارمونی انتخاب مناسبی است!

هارمونی رنگ های مشابه

رنگ های مکمل : این نوع هارمونی ابتدایی ترین نوع چینش رنگ ها می باشد که به آن هارمونی مستقیم و یا عمودی هم گفته می شود. علت این نام گذاری آن است که در این رنگ هایی انتخاب می شود که در چرخه ی رنگ دقیقا در مقابل یک دیگر قرار دارند. یعنی برای مثال اگر رنگ کلیدی طراحی شما سبز باشد ، در انتخاب رنگ دیگر باید به نقطه ی مقابل رنگ زرد روی چرخه ، یعنی رنگ قرمز توجه کنیم . وقتی این رنگ ها در کنار هم قرار می گیرند ، یک تضاد قوی شکل می گیرد که بسیار جلب توجه می کند. این تضاد موجب می شود که این رنگ ها در کنار هم بسیار جالب به نظر برسند و هر کدام از آن ها به طرز قابل توجهی خودنمایی کنند . این هارمونی جنب و جوش ویژه ای به طراحی می دهد به ویژه اگر به طور کاملا اشباع استفاده شود اما اگر استفاده از این هارمونی به درستی مدیریت نشود ممکن است نتیجه کاملا عکس شود و جلوه نامطلوبی به طراحی بدهد.

هارمونی رنگ های مکمل

همان طور که گفته شد این طراحی پایه ترین نوع هارمونی است و استفاده از آن نیز بسیار ساده می باشد زیرا به راحتی می توان انواع مختلف این ترکیب رنگ ها را در این هارمونی به دست آورد. برای مثال برای ساخت رنگ پوست شخصیت کارتونی هالک از رنگ سبز ویژه ای استفاده شده است ( رنگ کلیدی طراحی این شخصیت ) که مکمل آن رنگ بنفش است. به همین دلیل شخصیت هالک شلوار بنفش رنگ به پا دارد . قرمز و سبز رنگ های مکملی هستند که در عید کریسمس استفاده می شوند . در هنر عکاسی هم رنگ آبی بهترین رنگی است که می توان برای زمینه عکسی که سوژه ی آن یک شخص است ، استفاده کرد . چرا که این رنگ بیشترین تضاد را با رنگ پوست دارد و مکمل خیلی خوبی برای آن می باشد.

• مکمل دو تایی : در نوع هارمونی دو رنگ و مکمل های آن ها استفاده می شوند.

هارمونی مکمل دوتايی

• هارمونی سه گانه : این طرح شامل سه رنگ می باشد که در چرخه ی رنگ درست به یک اندازه از یک دیگر فاصله دارند یا به بیان دیگر دو رنگی که در چرخه ی رنگ به یک اندازه از رنگ کلیدی فاصله دارند مانند زرد ، آبی و قرمز.

هارمونی رنگ سه گانه

• هارمونی رنگ های چهارگانه : مشابه همان هارمونی سه گانه است اما در این هارمونی چهار رنگ وجود دارد که به یک اندازه در چرخه رنگ از هم فاصله دارند . البته این نوع هارمونی جدید ترین نوع هارمونی است که اخیرا به انواع مختلف آن اضافه شده است .

هارمونی رنگ چهار گانه

• تقسیم مکمل : این طرح از یک رنگ و نزدیک ترین رنگ های مشابه به رنگ مکمل آن رنگ تشکیل شده است. مانند قرمز- نارجی ، قرمز- بنفش و سبز و یا زرد- نارنجی ، قرمز- نارنجی و آبی . این نوع هارمونی رنج رنگ های بهتری را به دست می دهد و همچنان انحراف چندانی با هارمونی پایه ، یعنی هارمونی رنگ های مکمل ندارد . این نوع هارمونی همان تضاد قوی بصری هارمونی رنگ های مکمل را به دست می دهد اما این بار با تنش کمتر . هارمونی تقسیم مکمل انتخاب مناسبی برای تقریبا هر نوع طراحی می باشد. زیرا احتمال آن که طراحی خراب شود و نامطلوب به نظر برسد کم است و معمولا طرح نهایی خوب از آب در می آید.

هارمونی تقسيم مکمل

• طراحی جفت : در این نوع هارمونی دو رنگ مختلف استفاده می شود که به اندازه یک رنگ میان شان از هم فاصله دارند.
• رنگ های خنثی : این رنگ ها معمولا در چرخه رنگ نشان داده نمی شوند. این رنگ ها شامل سیاه ، سفید ، خاکستری ، قهوه ای و گاهی بژ می باشند . این رنگ ها را گاهی رنگ های زمین هم می نامند .

هارمونی طراحي های جفت

• رنگ های گرم : رنگ های گرم از قرمز ، نارنجی ، زرد و ترکیب کردن این سه رنگ ساخته شده اند . استفاده از این رنگ ها شما را به یاد خوشید و یا مناطق گرم می اندازد.
• رنگ های سرد : این رنگ ها شامل آبی ، سبز ، بنفش و یا ترکیب این سه رنگ می شود . استفاده از این رنگ ها شما را به یاد سرما و چیز های آرامش بخش و ملایم می اندازد.

جهت آشنایی بیشتر با کاربرد رنگ ها مقاله نقش رنگ در دکوراسیون داخلی و برای آشنایی با انواع رنگ ها مقاله انواع رنگ ساختمان را مطالعه نمایید.

نظر شما در مورد تئوری و هارمونی رنگ چیست؟

برداشت و ترجمه از sensationalcolor ، thevirtualinstructor ، infoplease

تحریریه کلینیک ساختمان بیلدینگ پلاس

“برداشت از مطالب با ذکر منبع و لینک سایت بیلدینگ پلاس کاری حرفه ای و اخلاقی است”