مشخصات فنی لامپ های ال ای دی
در نوشته ی زیر قصد داریم که برای خرید بهتر لامپ های ال ای دی به شما مشاوره ساده و در عین حال تخصصی و مفید ارائه دهیم. در مقالات انواع لامپ ال ای دی از نظر ساختار و لامپ ال ای دی ، لامپ های ال ی ای معرفی و انواع آنها از نظر ساختار بررسی شده اند بنابر این در این مقاله مشخصات فنی لامپ های ال ای دی که بر روی جعبه آنها درج شده است را بررسی می کنیم.
مشخصات فنی انواع لامپ های ال ای دی
همیشه به فروشگاه الکتریکی نزدیک محله ی خود مراجعه کردیم تا یک لامپ بخرید و با انتخاب های مختلف و متنوعی روبه رو شده ایم. اشکال مختلف، اندازه ها و حجم های مختلف می توان در انتخاب انواع لامپ های ال ای دی ما را غرق کند. اینکه چه نوع لامپی برا چه کاربردی باید بخریم و همچنین یک لامپ ال ایدی چه ویژگی هایی مهم دیگری باید دارا باشد تا ما به تهیه و خرید آن ترغیب شویم. بررسی تخصصی کاتالوگ لامپ های ال ای دی و شناخت پارامتر ها و مشخصات فنی لامپ های ال ای دی به انتخاب مناسب لامپ LED کمک می کند.

پارامتر های مهم درج شده بر روی جعبه لامپ های ال ای دی عبارتند از :
- کد نورسنجی ( light code )
- توان مصرفی لامپ های ال ای دی
- محدوده ولتاژ و فرکانس لامپ LED
- ضریب قدرت لامپ
- شار نوری یا لومن لامپ LED
- بهره نوری یا بازده انرژی لامپ های ال ای دی
- لوکس لامپ LED
- دمای رنگ نور روشنایی (CCT)
- شاخص نمود رنگ (CRI)
- محدوده دمای کارکرد لامپ LED
- طول عمر نامی لامپ های ال ای دی
- درجه حفاظت یا IP code

مشخصات فنی لامپ های ال ای دی
کد نورسنجی لامپ ها
سازمان ملی استاندارد ایران برای تعیین رتبه کیفی لامپ ها و چراغ های LED برخی آزمون ها و استاندارد های کنترل کیفی را برای لامپ ها تعیین کرده است که کارخانه های تولیدی معتبر ، بر اساس این استاندارد ها لامپ را تولید و طبق آزمون و خطاهای آزمایشگاهی معتبر مانند قدرت کلید زنی و تحمل گرما و غیره عمل می نمایند. بر همین اساس اگر بر روی یک محصول کد نورسنجی درج شده باشد، یعنی لامپ تست شده و مطابق استاندارد تولید و آزمایش شده است. بنابراین ابتدا برای خرید لامپ های ال ای دی به دارا بودن کد نورسنجی و فتومتری لامپ حتما دقت نمایید.

لامپ های ال ای دی فوق کم مصرف هستند
توان لامپ های ال ای دی (W)
وات واحد اندازه گیری توان است که در سیستم SI یک ژول بر ثانیه تعریف می شود و می تواند برای بیان میزان انرژی تولیدی یا مصرفی استفاده شود. در انواع چراغ ال ای دی نیز این پارامتر بیانگر میزان مصرف برق برای تولید لومن نامی لامپ است. به طور مثال یک لامپ 15 وات حبابی در یک ساعت ، 15 وات ساعت انرژی برق را مصرف می کند. برای انتخاب یک لامپ این پارامتر تاثیر مهمی دارد. برای مقایسه بهتر انواع ال ای دی ها با یکدیگر همواره وات لامپ ها را یکسان درنظر می گیریم و سپس پارامتر های دیگر را مقایسه می کنیم. لامپ های ال ای دی از 3 وات تا 500 وات وجود دارند. به طور مثال برای لامپ سقفی در اتاق های کوچک از لامپ های 3 وات با ساختار دانلایت استفاده می شود و معمولا در یک خط دور تا دور به فاصله های یکسان بر روی سقف اتاق توزیع شده اند. استفاده از این نوع چراغ ال ای دی باعث پخش نور و یکنواختی بیشتر است. لامپ های ال ای دی نوع سی او بی با تراشه های 50 وات موجود می باشند که معمولا به صورت پرژکتوری مورد استفاده قرار می گیرند. لامپ سی او بی 500 وات از قرار گرفتن 10 عدد تراشه 50 وات سی او بی در یک قاب پرژکتوری ، مونتاژ می شود.

لامپ های ال ای دی با استاندارد های برق ساختمانی
ولتاژ و فرکانس لامپ های ال ای دی
در لامپ های ال ای دی با توجه به کاربرد مصرف ، نوع سیستم برق مورد نیاز و ولتاژ ورودی اعمالی تغییر می کند. دانستن این مطلب از سوی مصرف کننده بسیار اهمیت دارد. ال ای دی ها خود به تنهایی به برق مستقیم DC با ولتاژ کم نیاز دارند ، اما برای مصارف ساختمانی و خانه ها در کشور ایران از لامپ هایی با محدوده ولتاژ 220 تا 240 ولت AC و فرکانس 50 هرتز استفاده می شود که دلیل انتخاب محدوده از سوی تولید کنندگان، نواسانات برق متناوب شهری AC می باشد. بنابراین وجود درایور و مدار یکسوساز در لامپ های ال ای دی خانگی با سیستم برق متناوب شهری اجتناب ناپذیر است. در کشور های ژاپن و آمریکا ، ولتاژ استاندارد توزیع شهری 110 ولت AC با فرکانس 60 هرتز می باشد.
در برخی موارد دیگر مانند لامپ های ال ای دی مورد استفاده در نورپردازی اتومبیل ها ، محدوده ولتاژ بر اساس ولتاژ باتری ماشین انتخاب و استفاده می شود که ولتاژ در ماشین های سواری ، 12 ولت
DC با فرکانس صفر و در ماشین های سنگین باری و بزرگ ، 24 ولت DC می باشد. بدیهی است که در لامپ های ال ای دی مورد استفاده در اتومبیل ها ، نیازی به درایور و مدار یکسوساز به صورت مجتمع نمی باشد.

انواع لامپ LED
ضریب قدرت در لامپ های ال ای دی
ضریب قدرت یا ضریب توان از تفاوت میان توان ظاهری ( ولت آمپر ) و توان واقعی ( وات ) ، حاصل می شود. ضریب توان در لامپ اصطلاحی است که به نسبت توان واقعی به توان ظاهری لامپ گفته می شود و عددی بین صفر تا 1 است. برای محاسبه ضریب توان ظاهری ، ولتاژ و جریان ورودی لامپ را در یکدیگر ضرب می کنیم. توان ظاهری برای انتخاب قدرت فیوز و کلید و نوع سیم و کابل لامپ اهمیت فراوانی دارد. اما توان واقعی همان وات مصرفی لامپ است که مقدار مصرف واقعی برق لامپ توسط دستگاه های اندازه گیر توان اکتیو مانند کنتور برق خانگی اندازه گیری و محاسبه می شود.
کم بودن ضریب توان در لامپ به معنی بالا بودن جریان و آمپر می باشد که موجب بالا رفتن تلفات و هزینه های جاری لامپ می شود. ضریب توان در اصل میزان راندمان و کارکرد موثر را نشان می دهد. بنابراین هرچه ضریب توان لامپ بالاتر و به عدد 1 نزدیکتر باشد ، به معنای این است که لامپ راندمان بهتری از لحاظ برق مصرفی دارد.

بهره نوری و بازده بالای لامپ های فیلامنتی
لومن ( lm )
لومن واحد اندازه گیری شار نوری است. میزان درخشش یک لامپ را با لومن بیان می کنیم و یک لومن مقدار شار نوری است که شدت نوری به مقدار یک کاندلا از یک چشمه ی نور که در مخروطی به زاویه راس یک استرادیان پخش می شود. برای مقایسه لامپ ها با توان های مصرفی برابر ، این پارامتر معرفی کننده لامپ بهتر با بازدهی نور بالاتر است. به طور مثال در لامپ اس ام دی نوع حبابی با توان 15 وات ، 1800 لومن نور ساطع می شود.
بهره نوری لامپ های ال ای دی ( lm/w )
بهره نوری یا بازده یک لامپ را مقدار تولید نور لامپ ( لومن ) نسبت به میزان مصرف انرژی الکتریکی ( وات ) تعریف می کنند و بهره نوری لامپ ها با یکای لومن بر وات مقایسه می شود. به طور مثال یک لامپ اس ام دی حبابی 15 وات 1800 لومن نور تولید می کند بنابراین مقدار بهره نوری آن 120 لومن بر وات بیان می شود. مهمترین پارامتر مقایسه ای بین لامپ های ال ای دی با یکدیگر را می توان به پارامتر بهره نوری لامپ اختصاص داد زیرا بازده یک لامپ معرفی کننده ی مقرون به صرفه بودن لامپ نیز است.

پارامترهای زیادی در تعیین لوکس مورد نیاز تاثیرگذار هستند
لوکس چراغ ال ای دی ( lm/m^2 )
لوکس مقدار درخشش نور یا میزان روشنایی بر واحد سطح می باشد و با یکای لومن بر متر مربع ( lm/m^2 )بیان می شود ، یعنی یک لوکس شدت روشنایی 1 لومن بر واحد سطح ( 1 متر مربع ) می باشد. بنابراین پارامتر لوکس نیز برای انتخاب لامپ و طراحی روشنایی حائز اهمیت است. برای مقدار لوکس هر لامپ پاسخ قطعی وجود ندارد زیرا موارد محیطی زیادی اعم از اندازه اتاق و شکل ، ارتفاع سقف اتاق ، رنگ اتاق و تعداد لامپ بر روی پارامتر لوکس تاثیر مستقیم دارد.
برای مثال در آشپزخانه دو مقدار برای پارامتر لوکس ( LUX ) طبق استاندارد های جهانی مشخص شده است. بر طبق این استاندارد مقدار شدت روشنایی در محیط آشپزخانه 108 لوکس و برای کار در آشپزخانه و تهیه غذا 538 لوکس تعیین شده است. بنابراین با داشتن مقدار مساحت آشپزخانه و ارتفاعی که لامپ نصب می شود ، می توان لومن مورد نیاز و تعداد لامپ را بدست آورد. برای این گونه محاسبات روشنایی نیز دستگاه اندازه گیر لوکس یا لوکس متر کمک زیادی می کند همچنین برای محاسبات روشنایی دقیق برای مکان های خاص نیز از نرم افزار DIALUX استفاده می شود.
جدول زیر مقدار لوکس مورد نیاز هر مکان در ساختمان را طبق استانداردهای بین المللی بیان می کند.

دمای رنگ روشنایی لامپ LED
اینکه چگونه نور یک لامپ به نظر برسد بسیار اهمیت دارد. یعنی آیا به دنبال یک لامپ با نور سفید گرم هستیم ؟ یا به دنبال یک ترکیب خنک تر و سرد تر تا همه چیز واقعی تر به نظر برسد؟؟ برای درک بهتر دمای رنگ روشنایی به عدد روی جعبه لامپ توجه کنید و طبق اطلاعات زیر دمای رنگ نور مورد نیاز کاربرد خود را بیابید.
2700 تا 3000 کلوین- رنگ سفید گرم برای ایجاد یک محیط گرم استفاده می شود.
3500 کلوین- سوپر سفید که یک رنگ سفید بین سفید گرم و سفید سرد است.
4100 کلوین- سفید سرد که اغلب برای نشان دادن اجسام و همه چیز در رنگ واقعی خود استفاده می شود.
5000 تا 6500 کلوین- نور روز که دارای ویژگی رنگی خالص و روشن ترین رنگ سفید است.

دمای رنگ و شاخص نمود رنگ بالای لامپ های فیلامنتی
شاخص نمود رنگ لامپ ( CRI )
CRI به واقع مخفف “Color Rendering Index” به معنای شاخص نمود رنگ می باشد. نور خورشید به عنوان منبع اصلی نور بر روی کره زمین استفاده می شود ، لذا بهترین و طبیعی ترین حالت دید برای بشر در زیر نور خورشید است. از این رو ، بهترین منابع نوری از لحاظ بصری ، منابعی هستند که شبیه ترین طیف نور را به طیف نور طبیعی خورشید داشته باشند.در همین راستا،برای نشان دادن کیفیت یک منبع نور از درصدی به نام شاخص نمود رنگ استفاده می کنند که بین صفر تا صد متغیر است و مقدار آن با کیفیت تولید نور سفید متناسب است. همانطور که می دانید ، طیف نور خورشید دارای طیف طول موج کاملی از رنگ ها است و این موضوع باعث می شود ، که هر رنگی، در زیر نور خورشید جلوه و نمای خود را به خوبی نشان دهد. منابع نوری مختلف نیز هر کدام طیف های خاصی از رنگ های متفاوت را تولید می نمایند.
برخی تولید کننده های لامپ های ال ای دی به خصوص در نوع لامپ سی او بی ، به CRI 96 نیز دست یافته اند. در شکل زیر برخی طول موج های مرئی برای چند لامپ نشان داده شده است که می توان نتیجه گرفت که لامپ التهابی تنگستن و لامپ ال ای دی بهترین CRI را دارا هستند. شاخص نمود رنگ انواع لامپ ها بر اساس استاندارد ملی ایران نباید کمتر از 70 باشد.

محدوده ی دمای کارکرد لامپ LED
همانطور که می دانیم ، لامپ های ال ای دی با تکنولوژی حالت جامد نور راساطع و تولید می کنند ، بنابر این مقاومت دمایی در برابر تنش های گرمایی یا سرمایی بالاتری نسبت به دیگر لامپ ها دارند. به طور مثال در لامپ های متال هالید در سرمای منفی 10 درجه سانتیگراد به خوبی روشن نمی شوند زیرا گاز داخل لامپ دیر یا اصلا یونیزه نمی شود تا نور را تولید نماید اما در لامپ LED این بازه زمانی به منفی 20 درجه سانتیگراد نیز می رسد و به صورت آنی لامپ روشن می شود.
محدوده دمای کار اکثر لامپ های ال ای دی به تکنولوژی ساخت بدنه لامپ مربوط می شود و در لامپ هایی با بدنه آلومینیومی با دفع حرارتی بالا این بازه دمایی بین منفی 20 تا مثبت 80 درجه سانتیگراد است. در برخی لامپ های ال ای دی با بدنه پلاستیکی و سرامیکی با دفع حراراتی پایین این بازه دمایی به منفی 10 تا مثبت 40 درجه سانتیگراد کاهش می یابد.

نصب آسان لامپ های ال ای دی
طول عمر لامپ های ال ای دی
انواع ال ای دی ها به طور کلی بیشترین طول عمر را در بین تمام لامپ های سیستم روشنایی دارند. اما نوع درایور و بدنه و نوع تکنولوژی ساخت و همچنین مدیریت حرارتی لامپ ، تاثیر مستقیم بر روی طول عمر لامپ دارد. طول عمر لامپ های ال ای دی حبابی با بدنه ی پلاستیک فشرده و سرامیک با دفع حرارت بسیار کم در حدود 25000 ساعت است که این کمترین مقدار در بین لامپ های ال ای دی است. برخی لامپ های ال ای دی از نوع لامپ سی او بی فن دار با بدنه آلومینیومی در حدود 100000 ساعت طول عمر و کارایی دارند.

طول عمر لامپ های ال ای دی فیلامنتی در حدود 60000 ساعت است.
درجه حفاظت یا IP لامپ های ال ای دی
جدول IP یا درجه حفاظت در برابر آب و گردو غبار مطابق جداول زیر می باشد که در آن عدد اول درجه حفاظت در مقابل ذرات جامد و عدد دوم کد IP در مقابل نفوذ آب و رطوبت را بیان می کند. IP که مخفف عبارت International Protection به معنی درجه حفاظت می باشد. به این معنا که هر جسم در برابر نفوذ ذرات مایع و جامد و گرد و غبار و …. از خود تا چه حدی حفاظت می کند و این نوع حفاظت را با یک عدد دو رقمی مشخص می کنند. عدد اول به معنای میزان نفوذپذیری در برابر اجسام جامد مانند گرد و غبار و عدد دوم مشخص کننده نفوذپذیری در برابر آب و رطوبت می باشد.


تحریریه کلینیک ساختمان بیلدینگ پلاس
“برداشت از مطالب با ذکر منبع و لینک سایت بیلدینگ پلاس کاری حرفه ای و اخلاقی است”
نظرات کاربران