بررسی فن کویل و انواع آن

فن کویل ها با عبور دادن هوای محیط داخل از کویل های سرمایش و گرمایش و فیلتر های تعبیه شده در محفظه ، هوای مطبوع را برای افراد ساختمان تامین می کند. فن کویل ها در انواع مختلف موجود هستند که هرکدام در موقعیت های مختلف نصب می شوند و می توانند یک خروجی تا چهار خروجی داشته باشند. در ادامه اجزا و انواع فن کویل ها توضیح داده شده اند و در انتها فیلم آموزشی نیز قرار داده شده است.

7% تخفیف ویژه

مه پاش خانگی کوچک 40 بار ( 20 عدد نازل )

قیمت :6,000,000 تومان 5,600,000 تومانقیمت با تخفیف :

مقایسه

0 out of 5

پکیج مه پاش110 بار ( 100 عدد نازل )

قیمت :13,300,000 تومان

مقایسه

0 out of 5

طراحی و ساخت کندانسور آب خنک ( کندانسور آبی )

مقایسه

5.00 out of 5

فن کویل چیست

فن کویل واحدی است در سیستم تهویه مطبوع که هوا را از یک سمت به داخل محفظه خود می کشد و با کمک یک کویل سرمایش یا گرمایش ، هوای سرد یا گرم را از جهت یا جهات دیگر به بیرون هدایت می کند و معمولا در ساختمان های اداری ، پاساژها و مراکز خرید تجاری بکار رفته اند. یک فن کویل معمولا تا حداکثر 100 مترمربع را پوشش می دهد. بنابراین در یک فضای گسترده به ده ها یا صدها عدد فن کویل نیاز خواهد بود. اکثرا در ساختمان های بزرگ به عنوان یک مکمل برای سیستم های تهویه مطبوع و یک سیستم تهویه مطبوع ثانویه بکار می روند و در کمتر سازه ای به عنوان سیستم تهویه مرکزی بکار می روند.

فن کوئل ها عموما یک کویل آب سرد برای سرمایش یا یک کویل آب گرم برای گرمایش یا یک عدد المنت حرارتی درون خود دارند. تامین آب سرد یا گرم به کمک چیلر و بویلر مستقر در موتورخانه مرکزی یا پکیج انجام می شود.

شماتیک جز به جز قطعات فن کوئل

اجزای دستگاه

فن کوئل از اجزای زیر تشکیل شده است:

• فن
• کویل
• فیلتر
• شیرفلکه
• شیر هواگیری
• تشتک تخلیه
• ترموستات

هرکدام از این اجزا در زیر توضیح داده شده اند.

استفاده از فن برای جابجایی هوا

فن

• غالبا از فن های سانتریفیوژ از جنس پلیمری (پروپیلن فشرده – ABS و …) یا فلزی (فولادی)
• الکتروموتورها در ظرفیت های مختلف آن را به گردش درمی آورند
• ممکن است بنابه طراحی سازنده از چند فن در یک فن کوئل استفاده شود
• سعی می شود الکتروموتور با کمترین صدا استفاده شود.

کویل سرمایشی و گرماشی

کویل

• وظیفه کویل ها انتقال و تبادل حرارت با هوا هستند.
• مبرد یا آب سرد و گرم شده با عبور ازین کویل ها با هوای اطراف تبادل حرارت می کنند.
• در ردیف های مشخص (که در هر ردیف تعداد مشخصی لوله وجود دارد) از جنس مس و با فین های آلومینیومی تولید می شوند.

فیلتر استفاده شده برای تصفیه هوا

فیلتر

• وظیفه آن ها تصفیه هوا از ذرات آلودگی بصورت فیزیکی است.
• معمولا از یک فیلتر تصفیه هوای هپا استفاده می شود که از نوع آلومینیومی، الیافی، نایلونی می باشد.
• ممکن است قابلیت شستشو داشته باشد.

شیر اتوماتیک قطع و وصل جریان مبرد یا آب

شیر فلکه

• برای قطع و وصل جریان سیال بکار می روند.
• در دو نوع معمولی و اتوماتیک موجود هستند.
• از جنس های مختلفی مثل چدن و ptfe (پلی تترافلوئورواتیلن) با تحمل فشارها و دماهای خاص ساخته می شوند.

شیر قطع و وصل معمولی

شیر هواگیری

• گاهی اوقات در مسیرهای حرکت سیال، مقداری هوا به داخل سیال نفوذ می کند که باعث اختلال در گردش آن، آسیب به پمپ ها، خوردگی و … می شود.
• تخلیه این هوا توسط شیر هواگیری انجام می شود.
• در دو نوع دستی یا اتوماتیک عمل می کنند.
• از جنس های مختلف برای تحمل دما و فشارهای متفاوت تولید می شوند.
• بهتر است در نزدیکی محل تجمع هوا نصب شوند که معمولا در بالاترین نقطه سیستم است.

تشتک تخلیه میعان بخار آب

تشتک تخلیه

قطرات آبی که دراثر تقطیر هوا در برخورد با کویل ها تشکیل می شود، درون تشتکی زیر دستگاه جمع آوری شده و لوله های تخلیه آن را خارج می کنند.

استفاده از ترموستات برای تنظیم دما

ترموستات

• وسیله ای برای کنترل و ثابت نگه داشتن دما است.
• عملکرد آن به این صورت است که در نوع مکانیکی با افزایش یا کاهش طول فلز داخلش در اثر گرما و در نوع الکترومکانیکی با کم و زیاد شدن مقاومت فلز در اثر حرارت عمل می کند. به دو صورت الکترومکانیکی و دیجیتال عرضه می شود.
• دقت شود که با ترمومتر ( دماسنج ) اشتباه نشود.
• بدلیل سروصدایی که فن دستگاه ایجاد می کند خیلی در اداره ها و دفاتر مورد استقبال واقع نمی شوند.
• اگر ترموستات به موقع سرویس شود، کنترل دمای خوبی دارند اما در فضاهای کوچک و و شلوغ خیلی طرف دار ندارند.

ترموستات تنظیم دما

مزایا و معایب فن کویل

• در خصوص استفاده در فضاهای مختلف و مکان یابی بسیار انعطاف پذیرند.
• برای زون بندی مناسب هستند.
• مناسب فضاهای چندمنظوره نیستند.
• برای فضاهای بزرگ مناسب نیستند.
• عموما قابلیت استفاده از هوای بیرون را برای سرمایش ندارند. به ویژه در فصول بهار و پاییز کارایی سرمایش آنها کاهش می یابد.
• شیرهای آب سرد و گرم درون سقف ممکن است باعث نشتی شوند که تعمیرات پرهزینه ای خواهند داشت.

دسته بندی انواع فن کویل

انواع فن کویل

دسته بندی ها به دو صورت زیر انجام می شود:

• مکان و موقعیت نصب
• سرمایشی و گرمایشی بودن

در ادامه انواع دسته بندی ها توضیح داده شده اند.

فن کویل نصبی در سقف خانه

مکان و موقعیت نصب

یک فن کویل غالبا در فضای بالای سقف جانمایی شده ( روکار و توکار ) و فضایی را اشغال نمی کنند. تنها بخش های در معرض دید این نوع، دریچه های خروجی هوا هستند. البته مدل های زمینی در سایزهای مختلف ( معمولی یا ایستاده ) نیز عرضه می شوند که می توان بنا به فضای در دسترس انتخاب مناسبی کرد.

فن کوئل ها از نظر جانمایی ، توکار و روکار به دسته های زیر دسته بندی می شوند:

• فن کویل سقفی
• فن کویل کاستی
• فن کویل زمینی
• فن کویل کانالی

در ادامه هرکدام از آنها مفصل توضیح داده شده اند.

فن کوئل سقفی

فن کویل سقفی

با کابین یا بدون کابین عرضه شده و بصورت روکار نصب می شوند. غالبا هوا را در یک جهت جابجا می کنند. اما بنا به طراحی می توانند در جهت های دیگر هم جابجا کنند. از آنجا که فن دستگاه برخلاف مدل کاستی و داکت داخل سقف نیست، سروصدای دستگاه ممکن است از معایب آن محسوب شود. البته مدل های مختلف میزان صدای متفاوتی را دارند.

فن کوئل کاستی چهارلوله

فن کوئل کاستی

نوعی سقفی توکار هستند که بخش کویل ها و فن درون سقف کاذب تعبیه شده و به همین دلیل سروصدای کمی دارند. بنا به مدل هوادهی می تواند یک طرفه ، دو طرفه یا چهارطرفه باشد. برای مغازه ها ، ادارات ، بانک ها ، آزمایشگاه ها ، اتاق جلسات و … مناسب هستند. فضای کمتری را نسبت به مدل های سقفی اشغال می کنند.

فن کوئل زمینی

فن کوئل زمینی

در سایز های مختلف عرضه می شوند، قابلیت جابجایی بهتری دارند، راحت تر تعمیر می شوند. اما کمی سر و صدا دارند. بصورت ایستاده هم عرضه می شوند. هوادهی آنها از چند طرف یا یک طرف به صورت های بالازن ، روبرو زن و شیبدار می تواند باشد.

فن کوئل کانالی

فن کوئل کانالی

در صورتی که یک سیستم تهویه مطبوع در ساختمان باشد (مثل هواساز و ایرواشر) و هوادهی از این کانال ها صورت بگیرد، فن کوئل های کانالی در پایانه های خروجی استفاده شده که می توانند هوای تصفیه شده را به دلخواه گرم یا سرد نمایند. به دو شکل سقفی توکار که به داکت فن کویل معروف است و یا دیواری روکار تولید می شوند. هوادهی های متفاوتی دارند. در این مدل و مدل کاستی سایز دستگاه اهمیت زیادی دارد چرا که باید با سایز کانال و محفظه مورد نظر تطابق داشته باشد.

چهار لوله گرمایشی و سرمایشی

نوع سرمایش و گرمایش

فن کوئل ها می توانند دولوله و چهارلوله باشند. در نوع دو لوله، فن کویل یک لوله رفت و یک لوله برگشت دارد که یا به چیلر و یا به بویلر متصل می شوند و تمام ساختمان را سرد یا گرم می کنند. بنابراین سرمایش یک بخش در عین گرمایش ساختمان امکان پذیر نیست.

دو لوله فقط گرمایشی یا فقط سرمایشی

اما در مدل های چهارلوله، دولوله ورودی و دو لوله برگشتی وجود دارد که امکان سرمایش و گرمایش همزمان در ساختمان را فراهم می کند، ضمن اینکه بدلیل امکان سرمایش و گرمایش همزمان در یک محیط خاصیت رطوبت گیری هوا را هم دارند.

سیستم دولوله ارزان تر، کم جا تر و آسان تعمیر هستند. به همین دلیل طرفداران بیشتری دارند. تنها نقص آنها تنظیم دمای ثابت گرمایش و سرمایش است.

استفاده از ترموستات برای عملکرد بهتر دستگاه

عملکرد فن کوئل

عمر و وضعیت فن کوئل در هزینه های مصرفی اثر مستقیم دارد. فن کویل های مستعمل معمولا ترموستات شان زودتر خراب شده و بازده شان کم می شود.

فن کویل ها غالبا بازدهی متوسطی دارند، اما اگر بخوبی رسیدگی و نگهداری شوند بازده شان افزایش می یابد. البته به اندازه هواسازها ( حجم متغیر VAV یا حجم ثابت ) و تهویه گردشی بازدهی ندارند. البته با سرویس های دوره ای به موقع، بویژه کالیبراسیون سنسورهای دما و تعمیر شیرها می توان ازین موضوع جلوگیری کرد. اگر بصورت مدیریت مرکزی ( BMS ) استفاده شوند، در صورت مدیریت صحیح، هزینه ها کاهش خواهند یافت.

مهم ترین روش های بهبود فن کویل ها عبارتند از:

• بازنگری در دمای محیط
• سرویس و بهبود عمکرد شیرها و جریان آب های سرد و گرم
• ارتقای ظرفیت چیلرها، بویلرها و پمپ های سیستم
• تعویض فن کویل های مستعمل با مدل های جدیدتر، کم مصرف تر و مطمئن تر

تعمیر و نگهداری دستگاه

نکات تعمیر و نگهداری

فن کوئل ها عملکرد ساده ای دارند و بنابراین راحت سرویس می شوند. اما بیشترین نگهداری را ترموستات و شیرهای دستگاه نیاز دارند.

1. قبل از هر نوع تعمیر و نگهداری باید دستگاه به درستی قفل و خاموش شود تا در هنگام تعمیر به ناگاه روشن نگردد.
2. باید بدقت داخل و خارج دستگاه مشاهده شده، هر نوع گردوغبار از پره های فن و موتور پاکسازی شود، چون ممکن است باعث برهم زدن تعادل محور موتور شده و کارش را مختل کند.
3. فیلتر هوا بررسی و در صورت نیاز تعویض گردد.
4. تمام بخش های متحرک بجز بلبرینگ ها روغن کاری شود.
5. تسمه خشک، فرسوده یا پاره تعویض گردد.
6. اگر موتور خراب است، صدا می دهد یا می لرزد حتما باید با تعمیرکار متخصص تماس گرفته شود.

فن کویل ایستاده اداری

تفاوت بین فن کویل و هواساز

یک واحد فن کوئل ( FCU ) دستگاهی است که مبرد یا آب سرد و گرم در لوله هایش ( کویل ) هوا را سرد و گرم می سازد. بجز کویل ها، یک فن برای جابجایی هوا، فیلتر برای تصفیه هوا، ترموستات برای تنظیم دما به آن افزوده می شود.

اما یک هواساز ( AHU ) دستگاهی است با ظرفیتی بالاتر از فن کوئل و برای تهویه مطبوع فضاهای بزرگتر بکار می روند. علاوه بر فن و فیلتر، می توانند دارای فیلترهای ثانویه، محفظه های ترکیب، لامپ UV و… باشند.

• هواساز سیستمی بزرگ تر از فن کوئل است.
• هواساز ها پیچیده ترند و غالبا برای فضاهای بزرگتر بکار می روند.
• هواساز ها برای جابجایی هوا از کانال ها استفاده می کنند در حالی که فن کوئل ها نیازی به کانال ندارند. (می توانند در خروجی کانال های سیستم تهویه مطبوع به همراه هواساز بکار روند تا هوای تصفیه شده را سرد یا گرم نمایند.)
• هواساز هوای بیرون محیط را تصفیه کرده و در فضا توزیع می کند، در حالی که فن کوئل هوای درون ساختمان را به گردش درآورده و برای کار با هوای بیرون مناسب نیست.
• هواساز ها می توانند رطوبت زن و رطوبت گیر داشته باشند اما فن کویل ها امکان تنظیم رطوبت را ندارند.
• فن کوئل ها معمولا سروصدای بیشتری نسبت به هواسازها دارند.

منبع: Enviro Tec ،  Better Buildings Partnership