انواع آسانسور و معرفی کامل آن

در مقاله زیر قصد داریم به معرفی و شرح کامل انواع آسانسور های مختلف و پر کاربرد اعم از آسانسور هیدرولیکی ، کششی ، مغناطیسی و آسانسور هیبریدی و بیان مزایا و معایب هر یک بپردازیم. این مطلب به شناخت بیشتر آسانسور های مختلف کمک می کند. در پایان یک فیلم از معرفی آسانسور نیز قرار داده شده است.

طراحی و ساخت راه پله فرار ( راه پله اضطراری )

مقایسه

0 out of 5

طراحی و ساخت راه پله گرد دکوراتیو تک محور خود ایستا

مقایسه

0 out of 5

شوت نجات Axel Thombs

مقایسه

5.00 out of 5

آسانسور چیست

آسانسور ( بالابر ) یک نوع حمل و نقل عمودی بین طبقات ساختمان ، سطح یا عرشه است که معمولا در دفاتر ، ساختمان های عمومی و سایر ساختمان های چند طبقه مورد استفاده قرار می گیرد. آسانسور توسط کانالی که طبقات ساختمان را به هم متصل می کند ، افراد ، وسایل و بارها را بین طبقات جا به جا می کند. استفاده از آسانسور های استیل و آهنی در سال 1850 میلادی رایج شد که امکان استفاده از آن را در ساختمان های بلندتر نیز فراهم کرد. مکانیزم امنیتی ای که الیشا اُتیس برای حفاظت کابین آسانسور از سقوط طراحی کرد ، استفاده از آن را به محبوبیت همگانی رساند. امروزه در بیشتر ساختمان های چند طبقه استفاده از این تجهیز برای دسترسی به طبقات مختلف اجتناب ناپذیر است.

بعضی از آسانسور ها همچنین می توانند برای مقابله با آتش سوزی و تخلیه اضطراری مورد بهره برداری قرار گیرند. در شهر شیکاگو در اواسط قرن نوزدهم ، امکان توسعه نخستین آسمان خراش ها و برج ها با بالابر های مکانیکی فراهم گردید و امروزه Otis ( تولید کننده آسانسور ) بیش از 60 هزار نفر را استخدام کرده است.

سیستم های بالابر مکانیکی دلیل پیشرفت آسمان خراش ها

معرفی انواع آسانسور

آسانسور ها می توانند انواع مختلفی از لحاظ مکانیزم عملکرد و حرکتی داشه باشند که عبارتند از :

• هیدرولیکی
• کششی
• هیبریدی
• مغناطیسی

هر یک از انواع آسانسور های فوق انواعی دارند که در ادامه با بیان مزایا و معایب ، هر یک از انواع را شرح و بیان می کنیم.

آسانسور هیدرولیکی

آسانسور هیدرولیکی

آسانسور هیدرولیک توسط پیستونی که در زیر کابین قرار دارد کنترل و بالا و پایین می شود. عملکرد این پیستون توسط موتور الکتریکی که مایع هیدرولیک ( روغن ) را به آن منتقل می کند ، تنظیم می شود. در حرکت عمودی به سمت پایین ، هنگامی که سوپاپ ، مایع هیدرولیک را به پیستون منتقل می کند سرعت نیز کاهش می یابد و در نهایت متوقف می شود. اگر فشار مایع هیدرولیک از وزن کابین بیشتر باشد ، بنابراین حرکت به سمت بالا خواهد بود. مکانیزم هیدرولیکی ، حرکت نرم و آرامی به حساب می آید. بنابراین حرکت کابین به سمت بالا یا پایین و یا هنگام توقف ، بدون شتاب می باشد. از سیستم هیدرولیک برای ساختمان های کم ارتفاع استفاده می شود و بیشترین سرعت آن ها به 1 متر بر ثانیه می رسد. مهمترین ویژگی سیستم های هیدرولیکی ، قابلیت تحمل وزن بالا می باشد. بنابراین اگر محدودیت سرعت حرکت مطرح نباشد ، این سیستم برای ساختمان های مسکونی کمتر از 8 طبقه ، بسیار انتخاب مناسبی هستند. موتورخانه سیستم هیدرولیک در کف چاهک و در مجاور پیستون واقع شده است. برای تامین عملکرد پیستون نیز با توجه به نوع آن ( پیستون یک مرحله ای ، دو مرحله ای و سه مرحله ای ) باید به ترتیب چاهی به اندازه ی کل طول مسیر حرکت یا نصف آن یا یک سوم آن فراهم شود. انواع سیستم هیدرولیکی و همچنین مزایا و معایب این سیستم به شرح زیر می باشد :

سیستم هیدرولیکی مرسوم ( آسانسور جکی )

در این نوع سیستم در کف چاهک ، پیستون ، موتور و مخزن مایع قرار می گیرد. عمق چاهک بستگی به نوع پیستون دارد و در برخی موارد با استفاده از قرقره این عمق به حداقل کاهش می یابد. در برخی دیکر برای فراهم کردن فضای مورد نیاز پیستون برای حرکت ، چاه متناسب با ارتفاع ساختمان ، حفر می گردد.

تعمیر و نگهداری سیستم بالابر

سیستم هیدرولیکی بدون چاهک

در این نوع سیستم دو جک هیدرولیکی در دو طرف کابین تعبیه شده است که برخلاف سیستم هیدرولیکی جکی ، برای عملکرد مناسب ، احتیاج به سوپاپ و یا حفر چاه اضافی ندارند. در سیستم هیدرولیکی بدون چاهک ، از پیستون های مرحله ای برای ساختمان های تا ارتفاع 15 متر و از پیستون های معمولی برای ساختمان های تا ارتفاع 6 متر استفاده می شود.

کاربرد های فراوان بالابر های هیدرولیکی

مزایای سیستم هیدرولیکی

• فضای چاله ی کمتر
• هزینه ی کمتر نسبت به آسانسور های کششی
• خرابی و استهلاک کمتر
• هزینه ی تعمیر و نگه داری کمتر
• کارایی بهتر در ظرفیت های بالاتر

شستی ها و دکمه های داخل کابین

معایب سیستم هیدرولیکی

• با توجه به اینکه سیستم کنترلی آن در کف چاهک قرار دارد ، در صورت عدم رسیدگی و نشت مایع هیدرولیک می تواند مشکل ایجاد کند
• در ساختمان های بلندتر از 50 متر عملکرد مطلوبی ندارد
• مصرف انرژی بالاتری دارد

آسانسور کششی

سیستم های کششی توسط سیم بکسل های مغزی که به قرقره متصل است حرکت می کند. قرقره در موتور خانه و در بالای چاهک قرار گرفته است و توسط یک موتور الکتریکی حرکت داده می شود. در این سیستم قسمتی از وزن کابین و افراد توسط وزنه تعدیل می شود ، بنابراین موتور آسانسور همه ی وزن را به حرکت در نمی آورد و در نتیجه کارایی سیستم بهبود و هزینه اولیه نیز کاهش می یابد. سیستم های کششی بیشتر در ساختمان های بلند استفاده می شوند و سرعت حرکت و شتاب آنها از سیستم هیدرولیک بسیار بیشتر است. این آسانسورها خود به دو دسته ی کلی با موتورخانه و بی موتورخانه تقسیم می شوند که نوع با موتورخانه خود به دو دسته ی گیربکس و گیرلس تقسیم می شود. در ادامه به طور مختصر به شرح هریک از آنها و همچنین معایب و مزایا می پردازیم.

در سیستم های کششی برای حفظ کارایی و امنیت باید کابل ها و قرقره ها بصورت دوره ای چک شوند و در صورت بروز هر گونه استهلاک یا خوردگی ، اقدام به تعویض شود. شایع ترین استهلاک و خوردگی مربوط به سیم بکسل ها است که در صورت عدم رسیدگی به آن و عدم تعویض ، اصطحکاک بین قرقره و سیم بکسل کاهش می یابد در نتیجه به موتور فشار بیشتری وارد می شود. همچنین امکان لغزش کابل روی قرقره نیز بیشتر می شود.

در گذشته آسانسور های کششی با محدودیت هایی از قبیل طول و وزن سیم بکسل ها مواجه بودند اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود کابل های فیبر کربنی به صنعت ، امکان استفاده از سیستم های کششی تا ارتفاع های بیشتر فراهم شده است.

ریل ها و آهنکشی آسانسور

آسانسور کششی گیربکس

در این نوع سیستم کششی ، قرقره توسط گیربکس به موتور متصل و به حرکت در می آید. کابین نیز به وسیله سیم بکسل به مغزی فولاد که روی قرقره قرار دارد ، بالا و پایین می شود. بیشترین سرعت این سیستم ها 2.5 متر بر ثانیه می رسد و ذر ساختمان های بلند تر از 150 متر استفاده می شوند. موتور این نوع سیستم باسرعت ثابت است و سرعت حرکت با چرخ دنده ها و گیربکس موتور کنترل و تنظیم می شود. از لحاظ مصرف انرژی و هزینه های تعمیر و نگهداری ، سیستم های کششی گیربکسی در رنج متوسط قرار می گیرند.

سرعت های بالا با مکانیزم کششی قابل دسترسی است

آسانسور کششی گیرلس

در این نوع سیستم کششی ، قرقره به طور مستقیم توسط موتور کنترل و هدایت می شود. همین امر سبب افزایش چشمگیر سرعت حرکت تا رنج 10 متر بر ثانیه می شود و این سیستم برای ساختمان های بلند و برج های مسکونی مورد بهره برداری قرار می گیرد. این سیستم ها هزینه ی نصب به نسبت بالایی و هزینه ی نگهداری متوسطی نسبت به سایر سیستم ها دارند. در مجموع با توجه به عملکرد قابل قبول و سرعت بالای آن نسبت به سایر سیستم ها ، بسیار پر کاربرد می باشند. هزینه موتور این نوع سیستم ها بسیار بیشتر از نوع گیربکسی است اما مصرف انرژی بسیار کمتری دارد.

کابین های تمام استیل و ام دی اف استیل

سیستم های کششی بدون موتورخانه

در این نوع از سیستم های کششی ، موتور در بالای سر چاهک قرار ندارد و در روی خود کابین تعبیه شده است که برای تعمیر و نگهداری نیز از همان کابین قابل دسترس می باشد. موتور در این نوع سیستم از موتور های دو نوع دیگر بسیار کوچکتر می باشد. تابلو فرمان در محفظه ای در کنار چاهک و با فاصله تقریبی 45 تا 50 متر از موتور قرار دارد.رنج سرعت سیستم های بدون موتور خانه ، در حدود 2.5 متر بر ثانیه است.  موتور این نوع سیستم ها از لحاظ هزینه های نصب و نگهداری مشابه موتور گیربکس هستند اما مصرف انرژی آن ها بسیار کمتر از سیستم های گیربکسی می باشد. مناسب ترین عملکرد برای سیستم های کششی بدون موتورخانه برای ساختمان ها در حدود 70-75 متر است.

مزایای سیستم کششی

• سرعت بیشتر نسبت به سیستم های هیدرولیکی
• امکان اسفاده در ساختمان های بلند
• مصرف انرژی کمتر نسبت به سیستم های هیدرولیکی

مشاوره برای خرید آسانسور

معایب سیستم کششی

• هزینه ی نصب بیشتر از سیستم های هیدرولیکی
• اتلاف فضا در طراحی چاهک
• در مواقع اضطراری امکان تخیله تنها توسط کارشناسان گروه نجات مهیا است

آسانسور هیبریدی

آسانسور هیبریدی

مکانیزم هیبریدی ترکیب دو مکانیزم کششی و هیدرولیکی است که هم موتور و هم پیستون به بالا یا پایین رفتن کابین کمک می کند. بنابراین در مکانیزم هیبریدی ، افزایش درجه امنیت و ایمنی را داریم. مکانیزم حرکتی این نوع از انواع آسانسور ، ترکیبی از پیستون ها و سیم بکسل ها است. در این سیستم در بالای جک مکانیکی قرقره ای قرار دارد که با بالا و پایین رفتن پیستون جک ، قرقره نیز حرکت می کند. سیم بکسل با مغزی فولاد که از قرقره می گذرد به بدنه ی کابین متصل شده و کابین را به حرکت در می آورد. طرف دیگر سیم بکسل توسط گیره به زمین متصل شده است.

نسبت یک به دو حرکت کابین نسبت به حرکت جک با نسبت یک به دو است به این صورت که با استفاده از جک کوچک ، ساختمان ها با ارتفاع متوسط نیز پوشش داده می شوند. در نتیجه دیگر احتیاج به حفر چاه برای پیستون نیست و در مخارج نیز صرفه جویی می شود. سرعت آسانسور هیبریدی مانند بالابر های هیدرولیکی است، اما ارتفاع مورد استفاده دو برابر می باشد.

مهمترین نکته در استاندارد های آسانسور ایمنی می باشد

معایب مکانیزم هیبریدی

با توجه به این که این سیستم هم هیدرولیکی است و هم کششی ، در نتیجه قطعات بیشتری در آن استفاده شده است. بنابراین هزینه تعمیر و نگهداری نیز بیشتر می شود. به عبارتی هزینه های تعمیر و نگهداری این سیستم از هزینه های تعمیر و نگهداری سیستم هیدرولیک بیشتر و از هزینه نگهداری سیستم کششی کمتر است.

سیستم های مغناطیسی مولتی با حرکات چندگانه

آسانسور مغناطیسی (multi)

این مکانیزم و فناوری به تازگی وارد عرصه ی آسانسور شده است. در این سیستم کابل های کواکسیال ، موتور و وزنه تعدیل کننده به طور کامل حذف شده اند. این نوع از آسانسور در ایران به نام آسانسور مغناطیسی معروف شده که البته اسم اصلی آن multi ( چندگانه ) می باشد. علت نام گذاری این محصول به نام ” چندگانه ” این است که این آسانسور علاوه بر حرکت عمودی به صورت افقی نیز می تواند حرکت کند. مکانیزم حرکتی آن مبتنی بر القا الکترومغناطیسی است و عملا کایبن به سیم ها و کابل ها اتصالی ندارد. دو مکانیزم کلی در این نوع از آسانسور ها بکار گرفته می شود. یکی از این روش ها بکار گیری کابل های مغناطیسی در دیواره های چاهک است و سیم پیچ در پایین کابین قرار دارد و با اعمال قطب های همنام کابین به حالت معلق در می آید و شروع به حرکت می کند. برای توقف کابین ، قطب های ناهمنام ایجاد می شود تا آسانسور از حرکت باز ایستد.

در زیر انیمیشن معرفی کامل اجزای آسانسور را مشاهده نمایید.

منبع : Electrical Know How ، Otis ، Phoenix Modular Elevator

تحریریه کلینیک ساختمان بیلدینگ پلاس

“برداشت از مطالب با ذکر منبع و لینک سایت بیلدینگ پلاس کاری حرفه ای و اخلاقی است”